Regulamin Zgromadzenia Republiki stanowi, że przewodniczący parlamentu jest wybierany na pierwszym posiedzeniu plenarnym legislatury bezwzględną większością głosów urzędujących deputowanych.

"Kandydat José Pedro Aguiar-Branco zostaje ogłoszony przewodniczącym Zgromadzenia Republiki", oświadczył António Filipe, który przewodniczył pierwszej sesji plenarnej XVI kadencji.

Przed zabraniem głosu nowy przewodniczący parlamentu pozdrowił liderów parlamentarnych ze wszystkich ław.

W tych samych wyborach wystartował poseł Chega Rui Paulo Sousa, który uzyskał 50 głosów, przy 18 głosach nieważnych, w głosowaniu, w którym wzięło udział 228 z 230 deputowanych.

Aguiar-Branco został wybrany dopiero za czwartym podejściem po tym, jak pod koniec poranka PS i PSD ogłosiły porozumienie, które przewiduje, że socjaldemokraci będą przewodniczyć parlamentowi tylko w pierwszych dwóch sesjach legislacyjnych, do września 2026 r., a socjaliści wyznaczą kandydata na resztę kadencji.

Głosy uzyskane przez byłego ministra obrony, 160, są nieco wyższe niż suma głosów PSD, PS i CDS-PP (158).

Dzięki temu głosowaniu Aguiar-Branco przewyższył poprzedniego przewodniczącego Zgromadzenia Republiki, Augusto Santosa Silvę, który został wybrany 29 marca 2022 r. 156 głosami za, 63 głosami nieważnymi i 11 głosami nieważnymi, podczas pierwszej sesji plenarnej XV kadencji, będąc jedynym kandydatem na to stanowisko, nominowanym jedynie przez Partię Socjalistyczną.

Proces ten był jednak znacznie bardziej skomplikowany i wymagał czterech głosowań.

Pierwsza próba wyboru przewodniczącego parlamentu, podjęta w tajnym głosowaniu, rozpoczęła się o godzinie 15:00 we wtorek, wówczas z kandydaturą jedynie socjaldemokratycznego deputowanego José Pedro Aguiar-Branco.

O godzinie 17:00 ogłoszono pierwszą porażkę w wyborach na przewodniczącego Zgromadzenia Republiki, ponieważ były minister obrony uzyskał 89 głosów za, 134 puste i siedem nieważnych.

Około godziny później PSD wycofało swoją kandydaturę, ale o 19:00 były minister obrony ponownie ją zgłosił.

W tym samym czasie PS zdecydowało się na kandydaturę Francisco Assisa, a Chega Manueli Tender.

W pierwszej turze socjalista wygrał niewielką przewagą (90 wobec 88 dla Aguiar-Branco), a zastępczyni Chegi została w tyle z 49 głosami.

W drugiej turze - trzeciej próbie wyborczej - powtórzyła się kolejna porażka, z bardzo podobnymi wynikami: 90 głosów dla Assisa i 88 dla Aguiar-Branco, przy czym żaden z nich nie uzyskał wymaganej bezwzględnej większości głosów.

Dzisiejsza sesja została zaplanowana na południe, ale kolejne przesunięcia terminów składania wniosków spowodowały, że rozpoczęła się po godzinie 15:00 .

Były minister i deputowany José Pedro Aguiar-Branco powraca tym samym do Zgromadzenia Republiki, pięć lat po opuszczeniu parlamentu, jako jego czołowa postać.

José Pedro Correia de Aguiar-Branco urodził się w 1957 r., był posłem w latach 2005-2019, pełniąc funkcję ministra obrony w rządzie Passosa Coelho w latach 2011-2015 oraz ministra sprawiedliwości w krótkotrwałym rządzie PSD/CDS-PP kierowanym przez Pedro Santanę Lopesa (2003-2004).

W wyborach parlamentarnych 10 marca został wybrany na posła z ramienia koalicji AD (zrzeszającej PSD, CDS-PP i PPM) jako szef listy dla Viana do Castelo.

Oprócz bycia ministrem w dwóch rządach kierowanych przez PSD, był przewodniczącym socjaldemokratycznej grupy parlamentarnej w XI Zgromadzeniu Ustawodawczym i wiceprzewodniczącym partii od kwietnia 2008 r. do marca 2010 r., za rządów Manueli Ferreiry Leite.