Przez dziesięć kolejnych lat płaca minimalna w Portugalii rosła, co spowodowało wzrost jej rozpowszechnienia na krajowym rynku pracy. Według nowego biuletynu Banku Portugalii(BdP), w latach 2015-2022 odsetek nowych umów o pracę, w których wypłacana jest gwarantowana płaca minimalna, wzrósł, odpowiadając obecnie prawie jednej trzeciej nowych umów.

"Aktualizacje krajowej płacy minimalnej znalazły odzwierciedlenie w liczbie nowych umów o pracę podpisanych z wynagrodzeniem podstawowym równym [tej wartości]. Częstotliwość występowania krajowej płacy minimalnej w nowych umowach wzrosła o 1,8 punktu procentowego w latach 2015-2022, do 31,4%", podkreśla portugalski bank centralny w analizie opartej na danych z Tabel Pracowniczych odnoszących się wyłącznie do pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin (z wyłączeniem rolnictwa i rybołówstwa).

Z drugiej strony, w latach 2015-2022 liczba nowych umów podpisanych z krajową płacą minimalną wzrosła wśród pracowników z niższym poziomem wykształcenia i spadła wśród osób z pełnym wyższym wykształceniem.

Wśród osób z wykształceniem podstawowym lub niższym wzrost wyniósł 6,5 punktu procentowego w ciągu wspomnianych siedmiu lat, z 38,8% do 45,3%. Dla porównania, wśród osób z wykształceniem średnim wzrost wyniósł pięć punktów procentowych, do 35,7%. Wśród osób z wyższym wykształceniem odsetek nowych powiązań z krajową płacą minimalną spadł z 9,1% do 8,3%.

Pracownicy zagraniczni

Według narodowości, w 2022 r. 43% nowych umów dla pracowników z obcym obywatelstwem zawierało wynagrodzenie podstawowe równe krajowej płacy minimalnej, w porównaniu z 29% w przypadku pracowników krajowych", dodaje Bank Portugalii.

Z roku na rok krajowa płaca minimalna rosła bardziej niż inne wynagrodzenia, co doprowadziło do kompresji płac w portugalskiej gospodarce. Ostrzeżenie to było wydawane od kilku lat, a dane opublikowane teraz przez BdP to potwierdzają.

Patrząc tylko na 2022 r., 3,4% pracowników, którzy byli blisko krajowej płacy minimalnej w 2021 r., zaczęło ją otrzymywać w nowym roku, wraz ze wzrostem płacy minimalnej ustalonej przez rząd.

"Ważnym wymiarem podniesienia krajowej płacy minimalnej jest wpływ na wynagrodzenia pracowników zbliżonych do tego progu. W latach 2015-2022 spośród pracowników, którzy pozostali w tej samej firmie przez dwa kolejne lata, odsetek pracowników, którzy otrzymywali wynagrodzenie podstawowe równe krajowej płacy minimalnej i którzy nadal to robili, wahał się w granicach 81%, podczas gdy odsetek pracowników, którzy zaczęli zarabiać wynagrodzenie podstawowe równe płacy minimalnej w wyniku wchłonięcia przedziału wynagrodzeń przez aktualizację płacy minimalnej, wynosił około 4%", zauważa Bank Portugalii.

Według biuletynu wydanego przez BdP, odsetek portugalskich pracowników, którzy zarabiają krajową płacę minimalną wzrósł do 23%, czyli prawie jednej czwartej siły roboczej.

Kobiety, osoby młodsze, pracownicy z niższym wykształceniem, pracownicy z umowami na czas określony i pracownicy obcego pochodzenia są najbardziej narażeni na gwarantowaną płacę minimalną, która jest ponadto bardziej rozpowszechniona wśród mniejszych firm.

Istnieją również istotne różnice między regionami geograficznymi: w głębi kraju minimalna płaca krajowa jest bardziej powszechna. Zgodnie z analizą przeprowadzoną przez Bank Portugalii, gminy o największym rozpowszechnieniu to Fornos de Algodres, Crato, Vinhais i Pedrógão Grande (około 60%). Z kolei Campo Maior (4,5%), Castro Verde (8,2%), Oeiras (9,2%) i Matosinhos (9,6%) zajmują przeciwne miejsca w tej tabeli.

Podsumowując, BdP pozostawia kilka uwag na temat ustalania krajowej płacy minimalnej, argumentując, że należy to zrobić w spójnych ramach polityki rynku pracy, biorąc pod uwagę ewolucję wydajności, dynamikę inflacji i cykl gospodarczy.

"Dynamika płac, w szczególności krajowa płaca minimalna, może być źródłem presji na ceny i konkurencyjność gospodarki w unii walutowej. Podwyżki wynagrodzeń muszą uwzględniać dynamikę rynku pracy i gospodarki, z naciskiem na wzrost produktywności pracowników i firm" - podkreśla portugalski bank centralny.