In een verklaring geeft de IPMA aan dat de 'rolwolken' zich rond 15.30 uur op zee vormden, nadat ze tussen 17.00 en 18.00 uur de westkust van het Portugese vasteland tussen Peniche en Póvoa de Varzim naderden.

Volgens de IPMA zijn rolwolken "relatief zeldzaam" en werden ze pas bij de laatste herziening in 2017 opgenomen in de wolkenatlas van de Wereld Meteorologische Organisatie.

Zwemmers werden verrast door een wolk die eruitzag als een reusachtige golf, vergezeld van sterke wind, door het verschil in temperatuur tussen het land- en zeeoppervlak.

De wolken, die behoren tot de soort 'volutus' (in het Latijn), zijn buis- of rolvormig, vormen zich rond een horizontale as en worden typisch geassocieerd met de wolkengeslachten altocumulus (platen of lagen van witte of grijze wolken) of stratocumulus (lage wolken met ronde en cilindervormige massa's).

Aan de hand van een beeld van de Portugese kust, verkregen door de 3e generatie Meteosat satelliet, rapporteerde de IPMA het "bestaan van een verstoorde stroming, met golven binnen de atmosfeer, bekend als interne zwaartekrachtgolven, vooral in een lage laag van de atmosfeer".

De hittegolf die het continent tijdens het weekend teisterde, veroorzaakte op zondag branden, maar ook onstabiele meteorologische verschijnselen, zoals zware regenval en harde wind, onweer en hagel.

Vanwege de hittegolf heeft de IPMA tussen zondag en dinsdag zeven districten op het vasteland op rood alarm gezet: Lissabon, Setúbal, Santarém, Évora, Beja, Castelo Branco en Portalegre.

De overige districten staan onder oranje (het op één na ernstigste) en geel alarm, variërend van dag tot dag.