De Proboscis Monkey (Nasalis larvatus) is een van de vreemdste wezens die je tussen de takken in de jungle kunt zien rondfladderen. Hij is endemisch voor het Zuidoost-Aziatische eiland Borneo en komt voornamelijk voor in mangrovebossen en aan de kust van het eiland.

Hij staat ook op de Rode Lijst van Bedreigde Soorten - volgens de IUCN Rode Lijst van Bedreigde Soorten zijn ze de afgelopen 40 jaar met 50% of meer afgenomen als gevolg van de vernietiging van hun habitat voor houtkap en oliepalmplantages, samen met de jacht voor voedsel en traditionele Chinese medicijnen. Omdat ze nu gedwongen zijn om vaker af te dalen op zoek naar voedsel, zijn er nu ook jaguars en sommige lokale mensen die de slingeraap als een delicatesse beschouwen.

Waarom zo'n rare neus?

Het woord 'proboscis' komt van het Griekse woord voor de slurf van een olifant, proboskis, wat vertaald kan worden als 'middel om voedsel te pakken'. Om niet te technisch te worden, maar vliegen en andere insecten kunnen ook een proboscis hebben, maar het is de moeite waard om te weten dat het in feite geen echte neuzen zijn, maar eigenlijk een deel van hun mond. Het lijkt misschien moeilijk te geloven, maar mannelijke proboscisapen gebruiken hun vlezige, hangende neuzen om 'de meisjes' aan te trekken. Wetenschappers denken dat deze buitenmaatse neuzen ook een echokamer creëren die de roep van de aap versterkt - een beetje zoals een toeter - waardoor ze indruk maken op vrouwtjes en rivaliserende mannetjes intimideren. Het mannetje communiceert de status van zijn groep met toeters, met verschillende 'toeters' voor hun kroost of een dreigroep.

Beide seksen roepen dreigend, maar ze zijn elk verschillend. Daarnaast laten vrouwtjes en jongen 'vrouwtjesroepen' horen als ze boos zijn en wordt er getoeterd, gebruld en gesnauwd tijdens gevechten met een lage intensiteit. Mannelijke neuzen kunnen langer zijn dan 10,2 cm en hangen lager dan hun mond - dus grootte is belangrijk voor de vrouwtjes, hoe groter hoe beter! Deze grote neus kan ook helpen bij de temperatuurregeling, omdat de vorm een betere luchtstroom mogelijk maakt, wat kan helpen om het bloed in de neusholten af te koelen voordat het door het lichaam circuleert. De jongen hebben donkerblauwe gezichten en een bijna zwarte vacht die hun jonge leeftijd aangeven aan andere volwassenen, die de moeder kunnen helpen bij de verzorging.

De proboscis-aap is vrij groot; het is zelfs een van de allergrootste soorten in heel Azië en komt ook uitsluitend voor op dit continent. Er zijn maar weinig andere apensoorten die qua grootte en kracht kunnen tippen aan de neusaap, en ondanks een gewicht tot 50 pond (inclusief een enorme buik) zijn ze verrassend beweeglijk in het bladerdak van het bos.

Ze zullen niet ver van een waterbron afdwalen en kunnen tot 20 meter onder water zwemmen, waarbij ze rivieren overzwemmen. Onder water zwemmend met gedeeltelijk gevinde handen en voeten en hun ogen open, zoeken ze naar schelpdieren en vruchten die uit bomen zijn gevallen. Het zijn de meest productieve zwemmers in de primatenwereld, ze kunnen de krokodillen, een van hun belangrijkste roofdieren, voorbijzwemmen en er zijn gevallen bekend waarbij ze met een lompe buiksprong van een hoogte van meer dan 15 meter in het water sprongen.

Credits: Bijgeleverd beeld;

Waarom hebben neusapen zoveel magen?

Dit is iets wat ik nog niet wist: de proboscis-aap heeft eigenlijk maar één maag, maar hij is verdeeld in verschillende kamers, net als die van een koe. Deze kamers bevatten bacteriën die de cellulose afbreken in de bladeren en planten die een steunpilaar zijn van hun dieet.

Waar kun je deze apen zien?

Er zijn maar heel weinig dierentuinen die proboscis-apen hebben vanwege hun speciale dieet. Het zijn kieskeurige eters, die voornamelijk bladeren van bepaalde planten eten, en dan alleen nog maar de scheuten en jonge bladeren, maar ze komen voor in 16 beschermde gebieden in het wild, met name in het Labuk Bay Sanctuary in Sandakan, Maleisië, waar een van de grootste geïsoleerde populaties slingerapen op de Borneo eilanden leeft.

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan