Hun Sen begon als commandant van de Rode Khmer en regeerde 36 jaar lang effectief over Cambodja als een absolute dictator. (Hij is veruit de rijkste man van het land en zijn persoonlijke garde evenaart het nationale leger in grootte). Twee jaar geleden gaf hij het premierschap door aan zijn zoon, Hun Manet, maar hij regeert nog steeds.

Thailand vs Cambodja

Er is een oude geschiedenis van militaire confrontaties tussen Thailand en Cambodja, maar de betrekkingen zijn stabiel sinds Hun Sen aan de macht is gekomen. In feite waren er nauwe banden tussen hem en de familie Shinawatra die al de helft van deze eeuw de democratische politiek in Thailand domineert.

Dus toen er een paar weken geleden een schietpartij was aan de Cambodjaans-Thaise grens, nam de Thaise premier, Paetongtarn Shinawatra, telefonisch contact op met Hun Sen om de gemoederen te bedaren (ze noemde hem 'oom' omdat haar vader en de Cambodjaanse leider zo close waren).

Bij het incident werd slechts één Cambodjaanse soldaat gedood, maar wie wil er oorlog? Ze bekritiseerde de Thaise regionale commandant, die volgens haar "alleen maar stoer wilde overkomen" en voegde eraan toe dat als Hun Sen iets wilde, zij "ervoor zou zorgen".

Dit is hoe volwassen machthebbers omgaan met willekeurige incidenten die serieuze problemen kunnen veroorzaken: verontschuldig je (of je nu fout zat of niet), vlei je, geef iedereen een uitweg. En houd het zo privé mogelijk.

In plaats daarvan heeft Hun Sen het hele gesprek van 17 minuten op zijn website gezet. Het effect, en waarschijnlijk zijn doel, was om premier Shinawatra te vernederen en woede op te wekken onder Thaise ultranationalisten. We kunnen daarom waarschijnlijk aannemen dat hij samenwerkte met voornoemde ultranationalisten, maar hij is gek om te geloven dat het betrouwbare bondgenoten zijn.

Hun Sen rekent er misschien op dat een kleine militaire confrontatie met Thailand zijn zoon zal helpen om zijn greep op de macht te consolideren. Het is echter net zo waarschijnlijk dat de Thaise hardliners een korte overwinningsoorlog (het aantal Thais is vier keer zo groot als het aantal Cambodjanen) zouden uitbuiten om hun beoogde staatsgreep te legitimeren.

Hun Sen was vroeger meedogenloos maar slim; nu is hij gewoon dom. Hij neemt een onnodig risico voor een twijfelachtige uitkomst. Maar de ongemakkelijke waarheid is dat minstens de helft van de oorlogen op deze planeet begint om redenen die niet diepgaander zijn dan deze. Dat brengt ons bij het werkelijk contraproductieve gedrag van Ayatollah Ali Khamenei van Iran.

De zaak Iran

Net als Hun Sen is de Iraanse Opperste Leider al 36 jaar aan de macht. Minstens de helft van de Iraanse bevolking zou blij zijn als hij weg was, maar in zijn beginjaren was hij een effectieve heerser. Nu is hij een geïsoleerde oude man van 86 die de benarde situatie van zijn land gewoon niet begrijpt.

Aanwezigheid VS

Donald Trump gaf de Iraanse leiders een onbedoelde opening met zijn overdreven opschepperij over de schade die één dag van Amerikaanse luchtaanvallen het land heeft berokkend. De Amerikaanse en wereldmedia hadden al vraagtekens gezet bij zijn beweringen dat de drie nucleaire verrijkingsfabrieken in Fordo, Natanz en Isfahan "volledig waren weggevaagd", en Trump had deze beweringen nog eens dunnetjes overgedaan.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araghchi, die zijn weg weet in de diplomatieke wereld, gaf nederig toe dat de Amerikaanse aanvallen "buitensporige en ernstige schade" hadden aangericht. Het land is zo goed als weerloos tegen Amerikaanse en Israëlische luchtaanvallen: waarom zou Iran hen enige reden geven om te geloven dat ze terug moesten gaan om het karwei af te maken?

Maar Ayatollah Ali Khamenei leefde in Luilekkerland. In een videoverklaring op 26 juni hield hij vol dat de Amerikaanse luchtaanvallen "niets hadden bereikt" en dreigde hij verder de Verenigde Staten "nog een klap te geven" (verwijzend naar de Iraanse raketaanval op een Amerikaanse basis in Qatar als vergelding voor de Amerikaanse luchtaanvallen).

Khamenei leek zich er niet van bewust dat er geen schade was toegebracht aan Amerikaanse levens of militaire activa. Hij leek niet eens te weten dat Irans overlevende militaire leiders, in de hoop een lik op stuk spelletje te vermijden waarin ze volkomen kansloos zouden zijn, de Amerikaanse autoriteiten van tevoren hadden geïnformeerd over wanneer de raketten zouden worden gelanceerd en op welke trajecten.

Trump werd razend na de toespraak van Khamenei. "You got beat to hell", tierde hij en verklaarde dat hij op het punt had gestaan om de sancties tegen Iran op te heffen, maar dat de toespraak van de Ayatollah hem van gedachten had doen veranderen. Dat is waarschijnlijk niet waar, maar Khamenei is te oud om nog in functie te blijven. Net als Trump zelf waarschijnlijk zal zijn voordat zijn presidentiële termijn is afgelopen.