"De centrale overheid is veel beter in staat de uitgaven te beheersen dan ze uit te voeren. Ik ben ervan overtuigd dat de administratieve regio's in plaats van een toename van de overheidsuitgaven en minder begrotingsdiscipline, juist meer begrotingsdiscipline zullen brengen, zoals nu het geval is bij de gemeenten", aldus José Silva Costa, in een interview met Lusa.

Als gewoon hoogleraar aan de economische faculteit van de Universiteit van Porto (FEP) was José Silva Costa een van de nationale deskundigen aan wie de Onafhankelijke Commissie voor Decentralisatie een reeks studies heeft uitbesteed, waarvan de conclusies in juli 2019 bekend werden.

Verantwoordelijk voor een reeks van vier adviezen over de toewijzingen, bevoegdheden en financiering van regionale overheden, betoogt de voormalige hoogleraar dat gemeenten onderworpen zijn aan een reeks regels die door de centrale regering worden opgelegd en hun uitgaven strikt volgens deze normen uitvoeren.

Positieve bevindingen

De voormalige hoogleraar van de FEP herhaalt zijn pleidooi voor een regionalisatiemodel dat gebaseerd is op het principe van "variabele geometrie" - dat wil zeggen: aangepast aan elke regio - en zegt dat hij er niet aan twijfelt dat als er "voldoende en overvloedige middelen" zouden zijn, er een consensus zou zijn rond de oprichting van bestuurlijke regio's.

"Het probleem van het gebrek aan regionalisering blijft als een olifant in de kamer, zelfs als het decentralisatieproces succesvol is", verdedigde hij, eraan toevoegend dat de conclusies die hij uit zijn werk trok nog steeds actueel zijn.

Referendum

Het referendum over regionalisatie in Portugal vond plaats op 8 november 1998, waarbij de Portugese kiezers twee voorstellen kregen voorgelegd: het eerste over de vraag of zij de regionalisatie in Portugal moesten doorvoeren, en het tweede over de vraag of zij, als de regionalisatie werd goedgekeurd, het eens waren met de regio waarin zij stemden. Beide voorstellen werden verworpen.

José Silva Costa is van mening dat met de openheid van het voorzitterschap van de Republiek, die door veel academici als een "obstakel" werd beschouwd, de noodzakelijke voorwaarden zijn geschapen voor een nieuw referendum over regionalisatie.

"Regionalisering zonder referendum kan nu niet worden gelanceerd. Ik denk dat het de eerste vergissing zou zijn", zei hij, waarna hij een reeks andere criteria opsomde die volgens hem moeten worden nageleefd om regionalisatie te doen slagen.

Voor de voormalige docent aan het FEP moet het regionaliseringsproces "een beetje 'zacht'' zijn, en mag het niet "te herverdelend" en gematigd zijn wat de verdeling van bevoegdheden betreft.

Anderzijds moet er een "zeer gespierde garantie" zijn met betrekking tot de stijging van de overheidsuitgaven en de schuldenlast.