De vrolijke tachtigjarige Berta Dalia komt tevoorschijn uit haar bescheiden, schemerig verlichte keuken, met een verbleekt schort om haar middel geknoopt en gele pluizige pantoffels die haar hardwerkende voeten wat kleur geven.
86 jaar oud ziet de moeder van vier kinderen en grootmoeder van negen kleinkinderen er aanzienlijk jonger uit dan ze is, terwijl ze op een eenvoudige houten stoel gaat zitten om samen met haar man José, een speelgoedjongen van 72 jaar, na te denken over haar geheimen voor een lang leven.
Ze wonen op het schiereiland Nicoya in het noordwesten van Costa Rica, een strook van 80 mijl net ten zuiden van de Nicaraguaanse grens, populair bij toeristen vanwege de overvloed aan wilde dieren, landschappen, surfen en cultuur.
Het is ook een van 's werelds zes 'Blue Zones', gebieden waar mensen naar verluidt langer en gezonder leven dan het wereldwijde gemiddelde. De nationale spreuk van het land 'pura vida', geassocieerd met een gevoel van welzijn, positiviteit en dankbaarheid, is geen toeval.
In 2023 bracht de Netflix-documentaire Live To 100: Secrets Of The Blue Zones, gecoproduceerd en gepresenteerd door de Amerikaanse auteur, National Geographic-verkenner en onderzoeker naar een lang leven Dan Buettner, het fenomeen van de Blue Zones onder de aandacht van een breder publiek. Het bracht de basiselementen in kaart die de langstlevenden met elkaar verbinden: een plantaardig dieet, regelmatige activiteiten met een lage intensiteit, een investering in familie, een gevoel van geloof en een doelgerichtheid, bekend als 'plan de vida'.
Andere Blue Zones zijn Okinawa in Japan, Ikaria in Griekenland, Sardinië, Loma Linda in Californië en recentelijk Singapore. Ik heb ervoor gekozen om Nicoya te verkennen, de thuisbasis van een van de hoogste concentraties honderdjarigen ter wereld, om uit te vinden hoe vakantiegangers een beetje kunnen ervaren van wat dit levensbevestigende - en verlengende - land te bieden heeft.
Het echtpaar, dat eigenaar is van Atardecer Dorado, een bekend restaurant dat traditionele Costa Ricaanse gerechten serveert in Manzanillo met uitzicht op de Stille Oceaan, ving vroeger met een bescheiden vissersbootje wat de gasten - en de familie - zouden eten, en vulde hun dieet aan met de mango's, papaja's en watermeloenen die op hun stukje land werden verbouwd.
Credits: PA;Wat is hun geheim voor een lang leven?
"De zoute lucht van de oceaan, het verse voedsel dat we eten - rijst en bonen, eieren, bakbananen," zegt Berta.
"De gemeenschap is belangrijk," gaat José verder. "We helpen elkaar allemaal. Boeren wisselen producten uit en in het begin had de gemeenschap geen huizen, maar 10 of 15 van ons kwamen bij elkaar en bouwden voor elkaar."
In het begin kookte Berta op hout - schelpdieren en snapper, tortilla's die ze had gemaakt met de maïs die ze zelf had gemalen - en beklommen ze gewapend met machetes de steile heuvel naast hun perceel om de takken van guave-, madrone- en guazuma-bomen om te hakken als brandstof voor de houtkachel.
Door elementen van het 'Blauwe Zone'-leven op te nemen in welzijnsgerichte vakanties, bieden hotels in Costa Rica bezoekers de kans om de lokale cultuur te leren kennen.
In het kleine kustplaatsje Santa Teresa - in wezen één lange straat met restaurants, cafés, surfverhuurders, ATV-verhuurders en souvenirwinkels met mooie sieraden en strandspulletjes - heeft het luxe boetiekhotel aan het strand Nantipa een Blue Wellness-pakket gelanceerd, dat gasten uitnodigt om te genieten van een betere lichamelijke gezondheid, minimale stress en bevredigende ontmoetingen.
We ervaren het echte leven op een typische Costa Ricaanse boerderij met een Tico familie ($132 voor 3-4 personen, te boeken via het hotel) waar traditionele methoden worden gebruikt om dieren te fokken, suikerriet te snijden en kaas te maken.
Na het rijden over hobbelige, met kuilen bezaaide wegen, worden we hartelijk verwelkomd door een familie die hun 75 hectare grote perceel al drie generaties lang runt en van het land leeft.
Het is er higgledy-piggledy, rauw en rustiek. Kuikens van twee dagen oud zitten in plastic kratten, pannen hangen buiten aan balken, terwijl kalkoenen en eenden rond onze voeten scharrelen en wachten om gevoerd te worden. We wagen ons aan een stal waar koeien worden gemolken en bezoekers wordt getoond hoe je dat op de juiste manier doet. Het is een echte vaardigheid.
De familie werkt hard om ons een ontbijt te serveren van lokale kaas, die smaakt als een kruising tussen ricotta en kwark, verse tortilla's gemaakt door de matriarch en andere lekkernijen van eigen bodem, voordat ze ons laten zien hoe de ossen rondjes lopen om een bankschroef aan te drijven die de suikerrietstengels plet en het sap eruit perst.
We horen van een oom die 105 is geworden - zijn weduwe is nu 91 jaar. Onze gids Ernesto Rodriguez legt uit: "Hier leven de meeste mensen tot 90 jaar en veel tot 100 jaar. Het gaat om geen stress, goed eten en families die samen zijn.
"Als je oud wordt zorgen je kinderen voor je, of de kleinkinderen doen dat, en we hebben geen (verzorgings)tehuizen waar we mensen naartoe kunnen sturen, dus het neemt veel stress weg en maakt de oude mensen gelukkig."
Er is ontdekt dat de langstlevende mensen ter wereld geen ijzer pompen, geen marathons lopen of lid worden van sportscholen, maar ze leven wel in een omgeving waar beweging is ingebouwd in hun dagelijks leven door middel van tuinieren, wandelen en algemene activiteit.
Credits: PA;Blauw welzijn
Als onderdeel van Nantipa's pad naar 'blue wellness' kunnen bezoekers hun fysieke gezondheid verbeteren door te wandelen door het weelderige regenwoud, te zwemmen onder watervallen, te ziplinen door boomkruinen, te paardrijden of surflessen te nemen.
Ik kies voor een yoga Shala, een rieten houten openluchtgebouw waar mijn zachte stretching en mindfulness sessie begint. Diep ademhalen, in het heden voelen en natuurlijk de verplichte gongklanken kalmeren mijn drukke hoofd.
Dicht bij de natuur zijn is gemakkelijk in Costa Rica, met de vele hangbrugtochten en wandeltochten om de kenmerkende luiaards, brulapen, leguanen en de verbazingwekkend kleurrijke en overvloedige vogelpopulatie van toekans, kolibries, papegaaien en honderden andere soorten van het land te zien.
Langs de weg zien we coatimundi's, een familielid van de wasbeer, met witte snuiten en lichte ringen op hun staart, op zoek naar restjes.
Voeding is ook belangrijk voor een lang leven in de Blauwe Zone, maar toeristen hoeven niet de hele tijd op casado (rijst en bonen met vis of vlees) te leven - hoewel het wel lekker is - want veel restaurants bieden menu's die net zo lekker als gezond zijn.
Ceviche - een pittig gerecht gemaakt met rauwe vis of gekookte kip en flink besprenkeld met limoen - is een hoofdbestanddeel, met toevoegingen van eigen bodem zoals avocado, mango en passievrucht. Kokosnoot is er in overvloed en vis wordt dagelijks gevangen.
Maar al te snel wagen we ons weg van onze badplaats, vijf uur rijden noordwaarts naar La Fortuna, een stad in de uitlopers van de actieve Arenal vulkaan, die welzijn bovenaan zijn agenda heeft staan.
De vulkaan barstte voor het laatst uit in 1968, waarbij de stad werd verwoest, maar waarbij lavastromen en rijke vulkanische grond ontstonden waar het regenwoud al snel weer ontstond.
Thermaal Resort & Spa
Hier borrelt natuurlijk thermaal water op uit ondergrondse bronnen, waarvan het Tabacón Thermal Resort & Spa gebruik heeft weten te maken.
Een doolhof van gestructureerde paden in de nabijgelegen spa van het hotel leidt naar 24 zwembaden waar gasten kunnen baden in het natuurlijke thermaalwater van de Tabacon-rivier.
Ik wentel me in warmwaterbronnen van 100F te midden van mini-watervallen, een rivierbedding en tropische beplanting.
In tegenstelling tot andere vulkanen die ik heb bezocht, ruik ik hier geen zwavel. De bronnen schijnen herstellende kwaliteiten te hebben om weefsels, botbreuken en huidklachten te helpen herstellen, de bloedsomloop en luchtwegen te verbeteren en ontspanning te bevorderen.
Zittend in die baden omringd door de natuur, met wilde cerise-roze orchideeën en oranje en rode gemberplanten die kleurrijke accenten vormen tegen smaragdgroene palmen en andere inheemse flora en fauna, weet ik niet zeker of ik langer zal leven, maar ik haal zeker het meeste uit de tijd die ik op deze planeet heb.