Bijna alles mist het punt.

Netanyahu en Gallant zijn nergens schuldig aan bevonden. Israëlische wapens onder hun uiteindelijke controle hebben het afgelopen jaar echter meer dan 44.000 mensen gedood, de meeste van hen onschuldige burgers, en geen enkele Israëlische rechtbank of officieel onderzoek heeft de omstandigheden van hun dood onderzocht.

Bovendien is het zeer onwaarschijnlijk dat een Israëlische autoriteit een dergelijk onderzoek zal uitvoeren zolang Netanyahu aan de macht is. In dit soort gevallen moet het ICC optreden, ook al kan het alleen naleving verwachten van landen die het Statuut van Rome hebben ondertekend en zijn gezag hebben aanvaard.

Dus waarom hebben de meeste landen het ICC ondertekend, terwijl een minderheid dat niet heeft gedaan?

Zoals de Amerikaanse gangster Al Capone ooit zei: "Met vriendelijke woorden en een pistool bereik je meer dan met vriendelijke woorden alleen." Daarom erkennen Rusland, China, de Verenigde Staten en India de jurisdictie van het ICC niet. Als grootmachten (althans in hun eigen gedachten) hebben ze nog steeds wapens die werken.

Voor 'pistool' lees geweren, raketten, bommenwerpers, vliegdekschepen, onderzeeërs en kernwapens in voldoende aantallen om mindere mogendheden bang te maken of genoeg van hun burgers te doden om de rest te laten gehoorzamen.

Voor 'vriendelijke woorden' lees diplomatie, de rechtsstaat, het Handvest van de Verenigde Naties, het hele bouwwerk van geweldloze geschillenbeslechting waarvan zwakkere landen hopen dat het hen zal beschermen tegen de ongebreidelde macht van de sterken. Soms beschermt het hen. Soms ook niet.

Of een land zich aansluit bij het ICC of zijn autoriteit afwijst, is geen morele keuze (hoewel voorstanders van het ICC vaak doen alsof dat wel zo is). Over het algemeen wijzen landen die denken dat ze met geweld nog steeds hun zin kunnen krijgen het ICC af, terwijl landen die twijfelen aan hun vermogen om zichzelf te beschermen zich aanmelden.

Tot die laatste groep behoren zelfs de meeste voormalige grootmachten (Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Japan) die ooit voor hun veiligheid uitsluitend op hun eigen militaire kracht vertrouwden. Dat is nu niet meer genoeg en dus proberen ze tegelijkertijd de internationale rechtsorde te creëren (een activiteit die ze ooit zouden hebben veracht).

Toch heeft Israël, dat niet eens een voormalige grootmacht is, geweigerd zich aan te sluiten bij het ICC en veroordeelt het zelfs regelmatig in de meest harde bewoordingen. Waarom?

We kunnen redelijkerwijs aannemen dat dit is omdat Israël nog steeds meer kan krijgen met een pistool (en zelfs de vriendelijke woorden kan overslaan). Dit komt grotendeels doordat een echte supermacht, de Verenigde Staten, heeft toegezegd het te beschermen tegen vergelding. Maar de vraag blijft: hoe kan het ICC twee vooraanstaande Israëlische politici aanklagen als Israël het verdrag niet heeft ondertekend?

Het kan dit doen vanwege het juridische principe van 'complementariteit'. Het ICC heeft geen bevoegdheid om in te grijpen als vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid naar behoren worden onderzocht en, indien nodig, vervolgd door de rechtbanken van een gezagsgetrouwe soevereine staat. Maar het is de rechtbank van laatste instantie voor plaatsen waar dergelijke onderzoeken niet plaatsvinden.

Netanyahu had deze arrestatiebevelen kunnen vermijden door eenvoudigweg een geloofwaardig onderzoek in te stellen door Israëls eigen gerechtelijke autoriteiten naar zijn eigen gedrag en dat van zijn regering voor, tijdens en sinds de Hamas-aanvallen van 7 oktober 2023. Hij koos ervoor dit niet te doen omdat hij terecht vreesde dat een dergelijk onderzoek de val van zijn coalitieregering zou veroorzaken.

Lidstaten zijn verplicht om de arrestatiebevelen van het ICC uit te voeren. Niet-leden zijn dat niet, dus Netanyahu loopt geen direct gevaar gearresteerd te worden. Als hij echter voet zet in een van de 124 landen die het verdrag hebben ondertekend, kan hij worden gearresteerd en voor berechting naar Den Haag worden vervoerd.

Netanyahu zal hiervoor niet naar de gevangenis gaan, maar zelfs langdurige vrienden en de facto bondgenoten van Israël zoals het Verenigd Koninkrijk zeggen dat ze "de wet zullen volgen" als hij op hun grondgebied verschijnt. (De Russische dictator Vladimir Poetin nam onlangs deel aan een top in Zuid-Afrika, geheel per Zoom, omdat hij bang was voor arrestatie op grond van een arrestatiebevel van het ICC).

De wereld van de Israëlische premier is plotseling meer dan gehalveerd. Bovendien gaat zijn proces thuis op beschuldiging van schending van vertrouwen, aannemen van steekpenningen en fraude, dat een jaar geleden werd stopgezet toen de oorlog begon, begin volgende maand weer van start. Netanyahu zou wel eens zonder touw kunnen komen te zitten.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer