Gelukkig heeft Senegal niet eens een islamistische opstand die elke maand honderden of duizenden mensen doodt. (De meeste andere landen in de 'Sahel'-gordel - net ten zuiden van de Sahara - hebben dat wel.) In feite waren er bij de recente onrust in Senegal helemaal geen soldaten betrokken, alleen een gekozen president die langer wilde blijven dan hij welkom was.

Te midden van het geweld en de ellende die de rest van de Sahel teisteren, is Senegal een baken van hoop: erg arm, dat wel, en met een exploderende bevolking (de gemiddelde leeftijd is 19), maar het is vreedzaam en democratisch. Het heeft zelfs redelijk efficiënte overheidsdiensten, goede wegen en een hogesnelheidstrein.

Nergens anders in de Sahel heeft het die dingen, maar het relatieve succes van Senegal vertelt de andere landen van de Sahel dat ze niet vervloekt zijn. Zij zouden ook kunnen hopen op deze dingen, als ze maar orde op zaken konden stellen. Een kleine hoop, misschien, maar beter dan niets, dus de crisis in Senegal heeft echt de aandacht getrokken van andere West-Afrikanen.

De Senegalese president Macky Sall, die het einde van zijn tweede ambtstermijn naderde, probeerde de volgende presidentsverkiezingen, die wettelijk gepland waren voor februari vorig jaar, uit te stellen. Zijn gekozen opvolger leek zeker te verliezen en hij kon zich niet legaal opnieuw verkiesbaar stellen, dus namen de meeste mensen aan dat Sall van plan was om illegaal aan de macht te blijven.

Misschien was dat zo en misschien ook niet, maar jeugdige demonstranten gingen de straat op en zestien ervan werden doodgeschoten door de politie. Enkele oppositieleiders werden gevangen gezet op basis van twijfelachtige aanklachten.

Iedereen heeft deze film gezien en meestal loopt het niet goed af - maar dit is Senegal en de spelers hebben het script veranderd.

De Constitutionele Raad (een panel van hooggeplaatste rechters) bepaalde dat de verkiezingen op tijd moesten plaatsvinden. Macky Sall aanvaardde de uitspraak en stemde ermee in om de macht neer te leggen.

De verkiezingen verliepen vorige week vreedzaam en de oppositiekandidaat, Bassirou Diomaye Faye, won met 54% van de stemmen. Een happy end, althans zo lijkt het.

De nieuwe president is echter slechts een stand-in voor de echte oppositieleider, Ousmane Sonko, die zich niet kandidaat kon stellen voor het presidentschap vanwege zijn recente veroordeling voor "onzedelijk gedrag" tegenover een 20-jarige massagetherapeute. (Hij werd vrijgesproken van verkrachting, hoewel zij beweerde van wel.) Doet deze zaak je denken aan een Amerikaanse politicus?

Sonko wordt aanbeden door de radicale jongeren van Senegal, die veel hebben om radicaal over te zijn omdat ze geen werk in hun toekomst zien. (Meer dan 60% van de bevolking is jonger dan 25.) Sonko is een oproerkraaier die dingen zegt als "degenen die Senegal hebben geregeerd verdienen te worden doodgeschoten" en belooft dingen beter te maken door dingen kapot te maken.

Het is een huwelijk uit de hemel (hoewel Sonko eigenlijk 49 jaar oud is). Hij tiert en de vervreemde jeugd juicht. Zijn politieke stijl lijkt in feite veel op die van Donald Trump, hoewel geen van beide de vergelijking zou verwelkomen. Trump spreekt vooral de oude, onwetende en boze mensen aan; Sonko spreekt vooral de jonge, onwetende en wanhopige mensen aan.

Dit kan dus echt de zwanenzang zijn van Senegals halve eeuw democratie. Het zag er altijd al naar uit dat het zich in die richting zou ontwikkelen, in plaats van dat andere West-Afrikaanse landen zich zouden 'opwerken' tot het niveau van Senegal. Sonko zal met plezier de begrafenisdienst voorlezen.

Elk land heeft problemen, maar deze landen hebben alle problemen tegelijk. Ze hebben een erfenis van bruut kolonialisme. Onderwijs is voor de meesten basaal. Gezondheidszorg is vrijwel onbestaand op het platteland. Corruptie tiert welig (vooral omdat de mensen zo arm zijn).

In de afgelopen drie jaar zijn er zes militaire staatsgrepen gepleegd in West-Afrika: één in Guinee en Niger en twee in Mali en Burkina Faso. Elk van deze landen, behalve Senegal, wordt belegerd door islamitische fanatici die behoren tot Al Qaida of Islamitische Staat, en nu voegen Russische huurlingen toe aan het bloedbad.

Het klinkt afgezaagd om het te zeggen, maar de enige uitweg uit dit alles is economische groei: groei die zal zorgen voor de banen, de scholen en de ziekenhuizen, die op hun beurt zullen zorgen voor een beroepsbevolking met de vaardigheden - nou ja, de rest weet je.

De West-Afrikaanse economieën groeien, op een paar uitzonderingen na, maar door de hoge geboortecijfers in de hele regio stagneert of daalt het inkomen per hoofd van de bevolking in de Sahellanden. Zelfs de bevolking van Senegal groeit met 2,5%; die van Niger met 3,7%.

Wat West-Afrika nodig heeft, is een positieve groeicirkel. Wat het heeft is de grootste vicieuze cirkel ter wereld.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer