Als we er een gewoonte van maken om naar onze gedachten te kijken, zullen we al snel zien dat de 'geest' vooral betrokken is bij een zeer steriel proces van gezwollen recapitulatie of voorbereiding. Ik noem dit het 'Herhaling en repetitie'-syndroom.
We merken dat we voortdurend aan het piekeren zijn over gebeurtenissen en gesprekken uit het verleden, zonder enig doel. En deze zijn vaak negatief van aard, mentaal gemopper, of het eindeloos doordraaien van beledigingen aan ons egogevoel: "Hij/zij was onaardig tegen mij.... Hoe kon hij zo zijn? Ik verdien dit niet. Wat ik tegen haar had moeten zeggen..." enz. Of we bereiden ons voor op mogelijke (of onwaarschijnlijke) toekomstige gebeurtenissen en gesprekken: "Wat ik de volgende keer zal zeggen... Wat ik zal doen als...?" enzovoort.
Ellende-ronde
Dit is de levens- en energieverslindende 'herhaling en repetitie' ellende-go-ronde. Niets is spontaan. We verstikken de vitaliteit van het leven voordat het ontstaat. Op deze manier verergeren we de gebruikelijke verzwakking van onze constitutionele mentale atmosfeer. Maar waar is de noodzaak om betrokken te zijn bij dit vervelende mentale pendelen van verleden naar toekomst en weer terug? Wie verplicht ons te luisteren naar de eindeloze discussies die de 'geest' altijd met zichzelf voert? De twee hersenhelften lijken eindeloos psychologisch tennis met elkaar te spelen. Als we ons bewust beginnen te worden van wat er gaande is, kunnen we ons realiseren hoe belachelijk het is.
Dit is de eerste stap.
Bewust worden van de zielige aard van onze normale 'geest' is de eerste stap naar vrijheid ervan. Als we de geldigheid ervan kunnen ontkennen, raken we er niet zo gemakkelijk in verstrikt. Dan kunnen we geleidelijk beginnen met de geest zijn suprematie over ons te ontzeggen. Alles wat we herkennen als 'herhaling of repetitie' kunnen we bevrijdend afwijzen en buiten beschouwing laten.
Geen substantie
Gedachten hebben, net als de denkgeest, op zichzelf geen substantie. Ze bestaan alleen door de geloofwaardigheid die jij eraan geeft. Ze zijn niet meer dan passerende stromingen van 'psychologisch weer' in de enorme Open Hemel van Bewustzijn.
Waarom zou je ze niet gewoon erkennen en glimlachen om je goedgelovigheid om erin verstrikt te raken? Gewoon toekijken hoe ze wegdrijven terwijl je wacht tot de zon tevoorschijn komt?
Let maar niet op de geest: laat hem maar kletsen als hij dat wil, maar maak er geen deel van uit. Vaak zul je merken dat je weer verstrikt en betrokken raakt in de gedachtestroom. Maar wees toegeeflijk met jezelf. Murmel 'onzin' tegen het mentale geklets en concentreer je op wat je aan het doen bent of op de gedachteloze observatie van je omgeving.
In het begin zul je de dingen slechts enkele ogenblikken achter elkaar zonder gedachten kunnen observeren. Probeer de periode tussen de ene gedachte en de volgende te verlengen. Dit vereist in het begin constante aandacht en toepassing. Naarmate je de 'geest' geen geloof of aandacht blijft schenken, verzwakt beetje bij beetje zijn gewoontestroom. Met volharding zal de beweging van de geest uiteindelijk helemaal verdampen. Waar de turbulentie ooit was, zul je een wonderbaarlijke helende vrede en stilte vinden die er altijd onder was.
Zwangere kalmte
Dit is geenszins een vacante of alarmerende toestand. Er zijn heel wat uitvindingen en wetenschappelijke ontdekkingen gedaan tijdens deze 'zwangere kalmte', toen de beweging van de geest afwezig was. Tijdens het gedachteloos staren naar het vuur of naar de hemel is de oplossing van een raadselachtig probleem in een flits van inspiratie bij bepaalde wetenschappers opgekomen. Het antwoord is eerder 'gegeven' dan opgehelderd door een moeizaam denkproces. We hebben de mogelijkheid om ons altijd in deze staat te bevinden, door voortdurend te weigeren geloofwaardigheid te verlenen aan het verspillende gebazel van onze gebruikelijke gedachtestroom.
Dit noem ik mijn 'tapijt-trekmethode'. Telkens als er een onbedoelde gedachte opkomt - whhoosh! haal ik er een denkbeeldig 'tapijt' onder vandaan en laat het vallen.
Ik kan je beloven dat onvermoeibare inspanning in deze praktijk de kortste weg is naar samadhi-ofUniverseel Bewustzijn.
Je hebt geen uren of jaren van meditatie nodig.
Samadhi
Zoals je misschien wel (of misschien niet) weet, is samadhi de staat van puur, oerbewustzijn, niet bezoedeld door gedachten, waarin de 'geest' is opgenomen in je eigen ware natuur. Dit is de spirituele 'grond-van-zijn', bij wijzen bekend als het Zelf. Deze oerstaat kan op vele niveaus van verdieping worden ervaren, afhankelijk van je ontwikkelingsniveau. Op zijn diepst resulteert het in de uiterste existentiële ervaring en de totale vervulling van het menselijk bestaan. Ook in de vroege stadia is de samadhi ervaring niet iets om bang voor te zijn, of te ver weg van onze mogelijkheden.
Maar het gebeurt zelden door simpelweg een dagelijkse meditatiesessie te 'doen'. We moeten voortdurend waakzaam zijn in het ontkrachten van de autoriteit van de geestesstroom door onze tapijt-trekkende praktijk te allen tijde. En op deze manier kan een voorproefje van de samadhi staat in een relatief korte tijd komen.
Credits: Aangeleverd Beeld;
Tenminste, dat was het voor mij.
Op een nieuwjaarsdag nam ik me voor om elke onnodige gedachte die in mijn hoofd opkwam rigoureus te weigeren. De volgende drie maanden zwoegde ik aan mijn tactiek om het tapijt uit te trekken en weigerde ik mee te doen aan mijn 'hersenspelletjes'. Telkens als er een irrelevante gedachte opdook, besloot ik -'Het is maar de geest (die zijn stomme ding doet om me ellendig te maken)', en liet het gaan. Gelukkig was ik op dat moment vooral bezig met de laatste hand te leggen aan mijn huisje, dat ik aan het renoveren was. Het werk vergde dus weinig nadenken en eenvoudige geconcentreerde inspanning. Als dingen die ik me moest herinneren spontaan in me opkwamen, schreef ik ze meteen op een lijstje, zodat ik er niet nog eens aan hoefde te denken. Deze gewoonte betaalde zich uiteindelijk uit.
Op een ochtend in april werd ik plotseling wakker en merkte ik dat mijn gedachtenstroom helemaal was gestopt.
De volgende aflevering wordt binnenkort gepubliceerd...
Gerelateerde artikelen:
British mystic, author, psychotherapist, spiritual counsellor, mantra yogi, fine artist and illustrator, theatrical set and costume designer. Founder-editor of Gandalf’s Garden magazine and Community in the London Sixties, and 3 years as columnist for Yoga Today magazine, BBC 4 Scriptwriter, author of four spiritual self-development books and two storybooks for children.