Velen zullen deze beroemde theeklipper in Greenwich in Londen hebben bezocht en zich hebben verwonderd over het ontwerp en de opmerkelijke restauratie, ondanks een brand in 2007. Na een zes jaar durende restauratie van 50 miljoen pond is ze nu weer te zien voor het publiek in Londen.

Minder bekend is dat deze beroemde theeklipper 27 jaar onder Portugese vlag heeft gevaren. Misschien niet verwonderlijk gezien de maritieme geschiedenis van Portugal. Portugal had een beroemde 'vloot' van zeilschepen en dit snelle schip was een geweldige aanvulling op de vloot. In 1895 verkocht Jock Willis Cutty Sark aan de Portugese firma Ferreira voor 2.100 pond, dat is meer dan 2 miljoen pond in de huidige waarde. Haar bemanning noemde haar Pequena Camisola ("klein shirt") hoewel dat niet haar officiële naam was. Haar officiële naam kwam van een gedicht van Robert Burns genaamd Tam O'Shanter. Het verwijst naar een kort nachthemd gedragen door een van de hoofdpersonen in het gedicht. Vandaar dat haar bijnaam in Portugal Pequena Camisola was.


Slechte timing

Helaas werd de Cutty Sark te laat gebouwd voor een lang leven als theeklipper. Ze werd gebouwd in Dumbarton, Schotland in 1869. In die tijd ontstond er een mode onder de Victorianen om de eerste thee te consumeren die in Londen werd gelost. Dit leidde tot de 'grote theeraces' en een geest van intense concurrentie: als je als eerste thuiskwam, kon je enorme prijzen vragen. Daarom was Cutty Sark als klipper ontworpen om snel te zijn.

Het probleem was dat het Suezkanaal in 1869 werd geopend voor de scheepvaart, net toen de Cutty Sark te water werd gelaten. Stoomschepen namen al snel het leveren van thee over omdat ze het kanaal konden gebruiken, wat een klipper niet kon. Stoomschepen waren veel betrouwbaarder, dus de markt waarvoor het snelle schip was ontworpen en die het moest domineren omdat het de eerste thee naar het Verenigd Koninkrijk kon brengen, verloor al snel zijn 'voorsprong'.

De eigenaars moesten snel een alternatieve lading vinden. Kolen en wol uit Australië. Onder haar kapitein Richard Woodget bleef ze opmerkelijk snelle overtochten maken en werd ze het leidende schip in het brengen van wol van Australië naar Engeland. Uiteindelijk begonnen stoomschepen ook de wolhandel te domineren en was het niet langer winstgevend voor een zeilschip. In 1895 verkocht Jock Willis Cutty Sark aan de Portugese firma Ferreira.


Naamsverandering

Onder haar Portugese vlag verhandelde Cutty Sark verschillende ladingen tussen Portugal, Rio, New Orleans, Mozambique, Angola en Groot-Brittannië. Haar bemanning beweerde dat ze nog steeds 16 knopen kon halen, ongeveer 18,5 mijl per uur.

In oktober 1915 verklaarde Portugal de oorlog aan Duitsland, wat betekende dat het schip constant in gevaar was om tot zinken gebracht te worden door Duitse marineactiviteit. Ze overleefde ongedeerd tot mei 1916.

Volgens de site van het Greenwich Royal Museum "werd ze vanwege de oorlog, de kosten en de zeldzaamheid van geschikte masten en ra's, in 18 maanden tijd in Kaapstad omgebouwd tot een barquentijn (voor- en achtertuig).

In januari 1922 kwam de Ferreira in een storm terecht in het Kanaal en de kapitein zette koers naar de haven van Falmouth om de schade te herstellen. Wilfred Dowman, een gepensioneerde windjammer schipper en eigenaar van het opleidingsschip Lady of Avenel, zag het schip en wilde het kopen. Ze keerde echter zonder verder ongeluk terug naar Lissabon en werd verkocht aan een nieuwe Portugese eigenaar die haar naam veranderde in Maria do Amparo.

Dowman was vastbesloten haar te redden. Hij bood een prijs van £3750 - meer dan ze zelfs in 1895 waard was - en uiteindelijk werd Ferreira teruggebracht naar Falmouth. In 1923 werden haar oude naam en nationaliteit hersteld - Cutty Sark was weer in Britse handen".


Afbeelding met dank aan: https: //www.diaryofalondoness.com/cuttysark150/

Author

Resident in Portugal for 50 years, publishing and writing about Portugal since 1977. Privileged to have seen, firsthand, Portugal progress from a dictatorship (1974) into a stable democracy. 

Paul Luckman