Pierwszy na świecie rejestr komórek macierzystych został założony przez Shirley Nolan, która chciała uratować życie swojego syna i znaleźć dla niego dawcę. Niestety, w tamtym czasie nie było to możliwe. Ale dziś - 50 lat później - jest to możliwe.

Możesz uratować komuś życie, rejestrując swoje komórki macierzyste. Jest to tak proste, jak pobranie wymazu z policzka, ale gdy już to zrobisz, Twoje komórki macierzyste zostaną zarejestrowane w międzynarodowej bazie danych i być może uda się znaleźć dawcę, który uratuje komuś życie. Można to zrobić w Portugalii, a następnie, jeśli okaże się, że jesteś odpowiednim dawcą, będzie to prawdopodobnie tak proste, jak oddanie krwi.


Czym jest dawstwo komórek macierzystych?

Dawstwo komórek macierzystych stanowi przełomowy postęp we współczesnej medycynie, dając nadzieję na leczenie różnych chorób i schorzeń, które kiedyś uważano za nieuleczalne. Komórki macierzyste, unikalne komórki zdolne do przekształcania się w różne typy komórek, mają ogromny potencjał w medycynie regeneracyjnej i zastosowaniach terapeutycznych. Zacznijmy od zbadania wieloaspektowych aspektów dawstwa komórek macierzystych, zaczynając od przeglądu tego, czym są komórki macierzyste i ich znaczenia w leczeniu. Następnie zagłębimy się w skomplikowany proces dawstwa komórek macierzystych, szczegółowo opisując kryteria doboru dawców i metody pobierania komórek macierzystych.


Jak działa to leczenie?

Aby w pełni zrozumieć znaczenie dawstwa komórek macierzystych, należy najpierw zrozumieć koncepcję samych komórek macierzystych. Komórki macierzyste to niezróżnicowane komórki biologiczne zdolne do samoodnowy i różnicowania się w różne wyspecjalizowane komórki. Można je ogólnie podzielić na trzy typy: embrionalne komórki macierzyste, które pochodzą z embrionów we wczesnym stadium rozwoju, dorosłe komórki macierzyste, które znajdują się w różnych tkankach i narządach oraz indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste (iPSC), które są dorosłymi komórkami przeprogramowanymi do stanu podobnego do embrionalnego. Każdy rodzaj komórek macierzystych ma swoje unikalne cechy i zastosowania w medycynie.

Znaczenie dawstwa komórek macierzystych jest nie do przecenienia; zapewniają one kluczowe zasoby dla terapii medycznych, począwszy od zaburzeń hematologicznych, a skończywszy na terapiach regeneracyjnych. Badania nad komórkami macierzystymi rozwinęły się znacząco od czasu pierwszego udanego przeszczepu szpiku kostnego w latach 60. ubiegłego wieku. Ten kamień milowy stanowił kluczowy moment w tej dziedzinie, prowadząc do ustanowienia rejestrów dawców i rosnącego zainteresowania zrozumieniem biologii komórek macierzystych. Sukces tych wczesnych procedur położył podwaliny pod współczesne praktyki i podkreślił potrzebę dostępności źródeł komórek macierzystych, podkreślając tym samym znaczenie dobrowolnego dawstwa komórek macierzystych.

Jak się zarejestrować

Proces dawstwa komórek macierzystych jest skrupulatny i obejmuje kilka krytycznych kroków w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zgodności zarówno dawcy, jak i biorcy. Potencjalni dawcy muszą spełniać określone kryteria selekcji, które często obejmują ograniczenia wiekowe, oceny stanu zdrowia i stylu życia, aby zminimalizować ryzyko i zapewnić najwyższą jakość komórek macierzystych. W Portugalii dawca musi mieć od 18 do 45 lat, ważyć nie mniej niż 50 kg i nie otrzymać transfuzji krwi od 1980 roku. Być w dobrym stanie zdrowia. Być gotowym do oddania krwi komukolwiek, gdziekolwiek i kiedykolwiek. Musisz także mierzyć więcej niż 1,50 m i rozumieć, że pozostaniesz w rejestrze do 55. urodzin.

Badania przesiewowe mogą obejmować szczegółowe kwestionariusze historii medycznej, badania krwi, a czasem badania fizykalne. Wniosek o pobranie wymazu można złożyć tutaj. Po zarejestrowaniu się otrzymasz pocztą bezpłatny zestaw do pobrania wymazu. Postępuj zgodnie z instrukcjami i nie zapomnij go odesłać!

Po uznaniu za kwalifikujących się, dawcy mogą zostać poddani jednej z kilku metod pobierania komórek macierzystych. Zazwyczaj jest to prosty wymaz z policzka. Inną popularną metodą jest pobranie komórek macierzystych krwi obwodowej (PBSC), podczas którego dawcy otrzymują lek zwany czynnikiem stymulującym tworzenie kolonii granulocytów (G-CSF) w celu stymulacji produkcji komórek macierzystych w krwiobiegu. Następnie przeprowadzana jest procedura podobna do oddawania krwi, podczas której pobierana jest krew, a komórki macierzyste są oddzielane i pobierane. Jest to najpopularniejsza metoda, szybka, łatwa i bezbolesna. Istnieją też inne, bardziej złożone metody, ale to zawsze Ty decydujesz, czy się na nie zgodzisz.


Możesz uratować życie

Zastosowania dawstwa komórek macierzystych są rozległe i wciąż ewoluują, czyniąc je kamieniem węgielnym nowoczesnych strategii terapeutycznych. Terapia komórkami macierzystymi okazała się skuteczna w leczeniu wielu chorób, w szczególności schorzeń hematologicznych, takich jak białaczka i chłoniak, w których często konieczna jest chemioterapia w wysokich dawkach. W takich przypadkach komórki macierzyste mogą przywrócić zdolność pacjenta do produkcji zdrowych komórek krwi po agresywnym leczeniu. Ponadto, komórki macierzyste są badane pod kątem ich potencjału w medycynie regeneracyjnej, w tym w leczeniu urazów rdzenia kręgowego, chorób serca i zaburzeń zwyrodnieniowych, takich jak choroba Parkinsona.

Wiele informacji można znaleźć na stronie Anthony Nolan Trust, ale należy pamiętać, że w Wielkiej Brytanii obowiązują inne ograniczenia wiekowe, choć proces jest taki sam.

Podsumowując, dawstwo komórek macierzystych stanowi istotny element współczesnej medycyny, oferując możliwości terapeutyczne dla niezliczonych chorób i schorzeń, jednocześnie stawiając pytania etyczne, z którymi społeczeństwo musi sobie poradzić. Zrozumienie komórek macierzystych, rygorystyczne procesy związane z ich dawstwem oraz szerokie spektrum ich zastosowań podkreślają złożoność i potencjał tej dziedziny. Wraz z postępem badań i rozwojem technologii, wpływ dawstwa komórek macierzystych prawdopodobnie jeszcze bardziej się rozszerzy, dając nadzieję niezliczonym osobom dotkniętym poważnymi wyzwaniami zdrowotnymi. Ostatecznie, wspieranie wszechstronnego zrozumienia dawstwa komórek macierzystych może umożliwić jednostkom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących udziału w tej zmieniającej życie praktyce, wypełniając lukę między postępem naukowym a odpowiedzialnością etyczną.


Zrób przynajmniej test wymazu

Jeśli brzmi to trochę przerażająco, możesz po prostu wykonać test wymazu w domu. Jeśli zostanie znaleziony pasujący dawca, otrzymasz pomoc w całym procesie. Powtarzając, zwykle jest to prosta kwestia oddania krwi. Zostaniesz umieszczony w ogólnoświatowej bazie danych, a w większości przypadków, jeśli zostanie znaleziony pasujący dawca, wszelkie koszty podróży itp. zostaną pokryte, zarówno dla Ciebie, jak i osoby towarzyszącej. W Portugalii oddawanie komórek macierzystych nie jest jeszcze szeroko rozpowszechnione i zazwyczaj pozostaje w gestii centrów krwiodawstwa.

Pomyśl tylko, zwykłe pobranie wymazu z policzka może sprawić, że uratujesz komuś życie.

Author

Resident in Portugal for 50 years, publishing and writing about Portugal since 1977. Privileged to have seen, firsthand, Portugal progress from a dictatorship (1974) into a stable democracy. 

Paul Luckman