"Als we in augustus nog steeds recordbrekende temperaturen zien, dan zijn we echt op onbekend terrein", zei klimaatwetenschapper Gavin Schmidt in april. Nou, 22 juli was de warmste gemiddelde temperatuur ooit gemeten - en 23 juli brak prompt dat gloednieuwe record. We zitten nu in augustus en het ziet er niet veelbelovend uit.

Gavin Schmidt is directeur van NASA's Goddard Institute for Space Studies. Hij koos zijn woorden heel zorgvuldig toen hij de uitdrukking 'onbekend terrein' gebruikte, want dat is een beangstigende plek om te zijn.

In zekere zin bevinden we ons al tientallen jaren op onbekend terrein: onze uitstoot van broeikasgassen zorgt ervoor dat de temperatuur wereldwijd hoger oploopt dan ooit tevoren. Maar we dachten tenminste dat we een kaart hadden van onze waarschijnlijke toekomst.

Het waren de klimaatwetenschappers die deze kaart hadden getekend, te beginnen in de jaren 1980. Hun kennis van de verschillende processen die de atmosfeer en de oceanen aandrijven is enorm toegenomen en de computermodellen die ze hebben leren bouwen, stellen ons in staat om met vrij grote zekerheid te voorspellen wat er zal gebeuren.

Meteorologen kunnen nu in 80% van de gevallen het weer voor de hele komende week nauwkeurig voorspellen. Als je alleen een vijfdaagse voorspelling wilt, is die 90% nauwkeurig - en dezelfde groei in voorspellend vermogen heeft plaatsgevonden voor klimaatverandering.

We weten hoeveel troep we in de atmosfeer dumpen, we weten min of meer waar de winden en wolken zullen zijn, we hebben een real-time uitlezing van de oppervlaktetemperatuur van de oceaan (de grootste factor), zonnestraling is bijna volledig voorspelbaar - en dus kunnen de klimaatwetenschappers ons een kaart van de toekomst tekenen.

Dat is de kaart die ons vertelt hoe snel de opwarming zal zijn (+0,18°C per decennium, of een volledige graad ongeveer elke vijftig jaar), en min of meer wat de effecten zullen zijn in termen van bosbranden, megastormen, aardverschuivingen en overstromingen, of honger, dorst en het aantal vluchtelingen.

Deze grafiek van de klimaattoekomst kan ons nu ook een idee geven van waar we verschillende terugkoppelingen in het klimaatsysteem zullen treffen op weg naar boven: gebeurtenissen zoals het verlies van de Antarctische ijskap of de regenwouden van de Amazone en Congo die tweede-orde gevolgen zijn van de opwarming die onze emissies hebben veroorzaakt.

Het is een behoorlijk ontmoedigend beeld, maar we weten tenminste min of meer waar we ons bevinden en welke drempels we absoluut niet mogen overschrijden als we een leefbare omgeving voor acht miljard mensen (of in ieder geval de meesten van hen) willen behouden.

Deze kaart van onze klimaattoekomst is fundamenteel voor de keuzes die we maken en de beslissingen die we nemen - maar plotseling is hij onbetrouwbaar geworden. Wat het klimaat het afgelopen jaar heeft gedaan, is helemaal niet wat de kaart voorspelde. De wetenschappers noemen het 'de anomalie' en het brengt ons op onbekend terrein.

Plotseling, in juli vorig jaar, sprong de gemiddelde temperatuur wereldwijd met ongeveer 0,2°C omhoog. Dat klinkt niet als veel, maar het is de hoeveelheid opwarming die de klimaatmodellen voor een heel decennium voorspelden. Het is alsof het plotseling 2034 was.

"Wat echt verbijsterend is, is hoe groot het verschil is tussen de temperatuur van de afgelopen 13 maanden en de vorige temperatuurrecords", zegt Carlo Buontempo, directeur van de Copernicus klimaatveranderingsdienst van de Europese Unie. "We bevinden ons nu echt op onbekend terrein en naarmate het klimaat blijft opwarmen, zullen er zeker nieuwe records worden gebroken."

Er was een begrijpelijk verlangen onder klimaatwetenschappers om te geloven dat dit gewoon een toevalstreffer was en dat de voorspellingen van de klimaatmodellen nog steeds fundamenteel correct zijn. Velen probeerden de schuld in de schoenen te schuiven van El Niño, een cyclische oceaangebeurtenis die om de drie tot zeven jaar hogere temperaturen veroorzaakt in het oostelijke deel van de Stille Oceaan.

Het was nooit erg overtuigend, omdat El Niño pas maanden na de 'anomalie' op gang kwam. Het was niet bijzonder sterk, zoals dat gaat, en in april van dit jaar was het voorbij. Maar Gavin Schmidt stelde voor om nog eens drie maanden te wachten, tot augustus, voordat we collectief toegeven dat dit iets anders is. Die drie maanden zijn voorbij, en dat is het ook.

Dit heeft vrijwel zeker te maken met de veel te vroege orkaan van categorie 5 die in juni verwoestingen aanrichtte in het Caribisch gebied, de bosbranden die hele steden in het westen van Canada en de VS opeten en alle andere tekenen en voortekenen van een klimaat dat veel sneller opwarmt dan we hadden verwacht.

Dus de wetenschappers moeten uitzoeken wat de oorzaak is en de rest van ons moet uitzoeken wat we eraan kunnen doen, behalve ons schrap zetten. Zo ziet 'onbekend terrein' eruit.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer