Chodzi o umowę, która zostanie dziś sformalizowana przez rząd w sprawie zakupu dwóch ciężkich samolotów bombowych do gaszenia pożarów, które będą stacjonować w Portugalii i będą częścią strategicznej rezerwy Unii Europejskiej (UE) w zakresie ochrony ludności, w sumie 12, które Bruksela finansuje z całkowitym budżetem 600 mln euro (dla Portugalii, Hiszpanii, Francji, Grecji, Włoch i Chorwacji).

"Wszystko zaczęło się w Portugalii w 2017 r., kiedy doszło do bardzo dużych pożarów, w których zginęło około 100 osób i kiedy zdano sobie sprawę, że nie mamy wystarczających możliwości w Europie", mówi w wywiadzie dla agencji Lusa w Brukseli komisarz UE ds. zarządzania kryzysowego Janez Lenarčič.

Nawiązując do pożarów lasów w czerwcu i październiku 2017 r. w kraju, które spowodowały śmierć ponad 100 osób i 500 tysięcy hektarów spalonej powierzchni, Janez Lenarčič powiedział Lusa, że w tamtym roku "Portugalia nie miała takiej zdolności", ani nie mogła liczyć na wsparcie ze strony innych państw członkowskich z powodu braku dostępności zasobów.

Z tego powodu od tego czasu Komisja Europejska zainwestowała w gotowość na wypadek pożarów lasów i po niezbędnych negocjacjach między współprawodawcami UE (ponieważ ochrona ludności jest kompetencją krajową), prowadziła rozmowy z kanadyjskim producentem Canadair, które zostały niedawno zakończone, w celu wzmocnienia floty europejskiej i floty krajów "najbardziej narażonych".

"Wraz z podpisaniem [między rządami tych sześciu krajów a firmą], które mamy nadzieję nastąpi w tym roku, musimy zakończyć ten proces. [...] Dwa państwa członkowskie podpisały już tego typu umowy w marcu, Grecja i Chorwacja, i mamy nadzieję, że Portugalia to zrobi [...], a wkrótce zrobią to również Hiszpania, Włochy i Francja, aby możliwe było rozpoczęcie produkcji", mówi Janez Lenarčič dla Lusa.

W grę wchodzi budżet w wysokości 600 milionów euro na zakup 12 nowych samolotów gaśniczych, które od 2027 r. będą dystrybuowane w sześciu państwach członkowskich, w tym w Portugalii.

Chodzi dokładnie o to, że 12 samolotów zwiększy możliwości gaszenia pożarów z powietrza rezerwy strategicznej rescEU, a komisarz europejski mówi o średnich samolotach amfibijnych, które są "popularne w krajach śródziemnomorskich", ponieważ umożliwiają uzupełnianie wody na morzu, w jeziorach lub rzekach.

"Gdyby konieczne było udanie się na lotnisko w celu uzupełnienia paliwa, zajęłoby to znacznie więcej czasu, a czas i szybkość są niezbędne w walce z pożarami lasów", podkreśla Janez Lenarčič, mówiąc, że samoloty są "najlepszą możliwą opcją", ponieważ kraje te "nigdy nie są daleko od morza lub innego zbiornika wodnego".

Oczekuje się, że budowa pierwszego samolotu zajmie kolejne trzy lata, co oznacza, że pojawi się on dopiero w 2027 roku.

Janez Lenarčič powiedział Lusa, że chociaż dwa samoloty znajdują się w Portugalii (państwo portugalskie jest odpowiedzialne za ich utrzymanie i parkowanie), mogą być mobilizowane do innych krajów UE, ponieważ są częścią europejskiej rezerwy, i to samo dotyczy pozostałych.